Jedną ze starszych metod prowadzenia badań i zbierania danych, w których główną rolę odgrywa obserwacja, jest nic innego jak metoda obserwacyjna. Największą zaletą tego typu badań jest fakt, że nie zmieniają one środowiska, w którym są prowadzone. Innymi słowy, obszar lokalny, w którym prowadzone jest badanie, nie zmienia się po zakończeniu badania. Istotnym elementem procesu badawczego jest tzw. obserwacja naukowa. Dzięki niej, badacz w sposób celowy i niezwykle uważny poznaje fakty, które z kolei przekładają się na wnioski i spostrzeżenia naukowe, dające początek wielu badaniom naukowym. Zatem elementy badań obserwacyjnych można zaobserwować również w innych metodach. Warto przed przystąpieniem do badania, skonstruować schemat procesu obserwacyjnego, według którego badanie będzie prowadzone. Przed rozpoczęciem badania, badacz stawia hipotezy, które zostają w trakcie badania potwierdzone lub zaprzeczone, a niewątpliwie pomocny w tym okazuje się przewodnik obserwacyjny.
Organizacja badań obserwacyjnych w medycynie i farmacji
Aby badania obserwacyjne przebiegły sprawnie i bez zbędnych niespodzianek, cały proces szczegółowo się planuje, zgodnie z wymogami polskiego prawa. Badania obserwacyjne w medycynie i farmacji są niezwykle istotne zarówno z perspektywy zlecającej firmy, najczęściej koncernu farmaceutycznego, jak i odbiorców, czyli pacjentów. To bardzo wrażliwa dziedzina badań, jednak obowiązujące wymagania z pewnością są nieco inne, niż te dotyczące badań klinicznych. Wynika to z innej specyfiki tych dwóch typów projektów. Badania kliniczne są prowadzone przed wprowadzeniem leku na rynek, a badania obserwacyjne mają pomóc udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące jego stosowania, kiedy jest już na rynku obecny. Organizację obu typów badań zleca się profesjonalnym agencjom badawczym i agencjom CRO.
Realizacja badań obserwacyjnych
Pierwszym krokiem przeprowadzenia badań obserwacyjnych jest dopracowanie metodologii. Następnie wybiera się ośrodki medyczne, dobiera grupę pacjentów i rozwiązuje kwestie prawne i finansowe. Dopiero tak przygotowane badanie, po zaopiniowaniu, może zostać wdrożone do realizacji. Jego czas trwania zależy od wielu czynników, w każdym razie wyników można spodziewać się najwcześniej po kilkunastu tygodniach. Kluczowe jest przy tym zwrócenie uwagi na działania niepożądane. To dlatego, chociaż kiedy słyszymy „badania obserwacyjne”, często myślimy o badaniach etnologicznych, socjologicznych czy psychologicznych, to właśnie te medyczne są najczęściej przeprowadzanymi obserwacjami. Ich wagę trudno przecenić, dlatego do ich realizacji należy wybrać najlepszą firmę badawczą.