Epidemiologia – to brzmi dość groźnie. W praktyce jednak mamy do czynienia przede wszystkim z analizami statystycznymi, które pomagają nam w opisie tego, jak dane choroby czy schodzenia rozprzestrzeniają się w populacji, a co za tym idzie, dowiadujemy się, gdzie i kiedy choroby mogą uderzyć oraz jak się powinniśmy na to przygotowywać czy też przed tym bronić. Taka statystyka medyczna jest już prowadzona na szeroką skalę, ale wciąż pozostaje wiele do zrobienia.
Rodzaje epidemiologii
Zrozumienie zjawiska ułatwić może podział prowadzonych badań epidemiologicznych. Wyróżniamy badania:
- Ogólne – badają ogólne prawa o rozprzestrzenianiu się chorób;
- Szczegółowe – badanie praw rozprzestrzeniania się konkretnej choroby;
- Chorób zakaźnych i inwazyjnych – badanie chorób wywoływanych przez zarazki i pasożyty;
- Zakażeń szpitalnych – badanie przyczyn i sposobów zapobiegania zakażeniom szpitalnym;
- Chorób zawodowych – badanie schorzeń związanych z pracą lub regularnym działaniem;
- Chorób związanych z pracą – badanie wypadków w pracy i schorzeń typowych dla danych pracowników, ale nie wywołanych samą pracą;
- Wojenne – badanie schorzeń związanych z działaniami wojennymi, w tym niezwiązanych bezpośrednio z walką;
- Geografia epidemiologiczna – badanie zdrowia i chorób w danym regionie;
- Środowiskowe – badanie wpływu czynników środowiskowych na zdrowie człowieka;
- Historyczne – badanie sytuacji zdrowotnej w przeszłości.
Jak widać, mówimy tutaj o statystyce medycznej, ale jest ona przede wszystkim narzędziem do zbierania informacji, a nie celem samym w sobie. Analiza statystyczna ma tutaj na celu przede wszystkim odkrywanie prawidłowości, jakie rządzą rozprzestrzenianiem się chorób, a wbrew pozorom, wcale nie jest to tak oczywiste, jak może wydawać się laikom. Na przestrzeni dziejów, najczęstszym błędem lekarskim było leczenie niewłaściwej choroby.
Bądźmy przygotowani
Badania tego typu są w sposób oczywisty bardzo trudne w praktycznej realizacji chociażby dlatego, że każda z badanych osób jest w każdej chwili podatna na działanie wszystkich możliwych czynników, przez co mamy tutaj do czynienia poważnym wyzwaniem statystycznym.
Tym niemniej, najbardziej oczywiste z korelacji dają się zawsze zauważyć niemalże natychmiast, ponieważ pokazują wysoce specyficzne cechy, których incydencja w populacji jest drastycznie wyższa dla określonych grup osób, wyróżnionych przez jeden lub dwa czynniki. W ten sposób wnioski z badania epidemiologicznego pozwalają nam się przygotować na wystąpienie określonych ryzyk w specyficznych warunkach.